Kuş Gözlemciliği Kuş Gözlemciliği doğayı tanımanın en güzel yöntemlerinden biridir. Gözlem sporu da diyebileceğimiz bu aktiviteyi gerçekleştirmek için bir adet dürbün ve küçük bir not defteri ile kuşları tanımamıza yarayacak resimli cep kitabı yeterlidir. 470 kuş türünü barındıran ülkemizde tür çeşidinin hemen hemen Avrupa ile aynı olmasının nedeni sulak alanların varlığı ve ülkemizin önemli göç yolları üzerinde bulunmasıdır. Menderes Deltası ve Bafa Gölü ülkemizin en önemli kuşların yaşam alanlarındandır. Hatta dünyada nesli tükenmekte olan Tepeli Pelikan (Dalmatian pelikan,Pelecanus crispus) Büyük Menderes Delatası’nı üreme alanı olarak seçmiştir. Ayrıca diğer nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan Küçük Karabatak (Phalacrocorax pygmeus), Küçük Akbalıkçıl (Egretta garzetta), Küçük Kerkenez (Falco naumanni), Akça Cılıbıt (Caharadrius alexandrinus) ve Akkuyruklu Kartal (Haliaeetus albicilla) deltada üreyen önemli kuş türlerinden bazılarıdır. Nesli tükenmekte olan bu kuş türleri ile birlikte Menderes Deltası, Bafa Gölü ile birlikte Didim ve çevresinde toplam 250’e yakın kuş türü bulunmaktadır. Bu sayı gün geçtikçe artmaktadır. Eğer küçük bir el dürbününüz varsa nesli tükenmekte olan yukarıda saydığımız kuşlarla birlikte birçok kuş türünü görme şansına sahipsiniz demektir. Yapmanız gereken sadece sabahın erken saatlerinde kuşların yoğun olarak bulunduğu bölgeye giderek onlara fazla yaklaşmadan, rahatsız etmeden dürbün ile gözlemlemektir. Bu gözlemlerin en güzel tarafı kuşların sizin varlığınızdan haberdar olmalarına rağmen siz yokmuşsunuz gibi davranmalarıdır. Hatta göz göze geldiğiniz anlarda bile rahatsız olup kaçmasın diye gözlerinizi bile kaçırmak zorunda kalırsınız. Temmuz ve ağustos ayları çok sıcak olduğundan birçok kuş türü ülkemizin iç bölgelerine ya da Balkanlara ve daha kuzeye göç etmektedir. Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından koruma altına alınmış sulak alanlar Taşburun balıkçı barınaklarından itibaren başlamaktadır. Gözlem yapmak isteyenler ya da profesyonel olarak kuş gözlemciliğine başlamak isteyenler için ideal bir yerdir. Yol kenarına aracınızı park edip dürbün ile bir çok kıyı kuşları ve sulak alan kuşlarını rahatlıkla gözlemleyebilirsiniz. Bafa Gölü su seviyesinin yüksek olduğu ekim-nisan ayları arasında başta Kızıl Şahin olmak üzere Akkuyruklu Kartal, Balık Kartalı, Büyük Orman Kartalı gibi yırtıcı kuşlara ev sahipliği yapar. Ayrıca mayıs-haziran ayları Bafa Gölü ile birlikte Akköy “Bölme” bölgesi Yılan Kartalı gözlemlemek için iyi bir dönemdir. Temmuz-ağustos aylarında Balık Kartallarının şimdiye kadar gözlemlenen 6 çiftinden sadece 1 çifti göç etmeden delta çevresinde yaz dönemini geçirmiştir. Kış döneminde 2500-2600 civarında olan flamingoların büyük bir çoğunluğu üreme amacıyla Gediz Deltası’na gitmesine rağmen ağustos ayı başlarında yapılan sayımda “Bölme” adı verilen Güney Büyük Menderes Deltası’nda 822 tanesinin yazı geçirdiği gözlenmiştir. Ancak yavru birey maalesef gözlenememiştir. İleriki yıllarda yapılacak bazı çalışmalar ve düzenlemeler ile flamingoların da Büyük Menderes Deltası’nda üremesi kuş gözlemcileri için güzel bir fırsat olacaktır. Didim’de kuş gözlem alanları sadece Büyük Menderes Deltası ve Bafa Gölü ile sınırlı değildir. Yaz döneminde güneşlenmek amacıyla birçok yerli yabancı turistin ilgisini çektiği Manastır Koyu kış aylarında Yeşilbacak, Orman Düdükçünü, Akkanatlı Sumru, Akça Çılıbıt, Halkalı Küçük Çılıbıt, Ak Kumkuşu, Uzunbacak, Dere Düdükçünü ile birlikte eşine sadık olması ile tanınan Angıt Kuşlarına beslenmeleri için ev sahipliği yapmaktadır. Bunun yanında Mesut Tatil Köyü ile Deniz Feneri arasındaki sulak alan yukarıda saydığımız kuşların yanında sayıları az da olsa birkaç aylığına uğrayan flamingolar için de beslenmek amacıyla tercih ettikleri bir yerdir. Ülkemizde birçok yöre bazı türler için özel yerlerdendir. Örneğin “Çöl Koşarı” sadece Urfa’da gözlemlenebilir. Uçarken dikey dalış konusunda usta olan “Sümsük” kuşumuz sadece Hatay’da gözlenmektedir. Didim de bu açıdan sadece yöremizde görülen bazı özel türler için de kuş gözlemcilerine şans tanımaktadır. Örneğin Ak Kuyruklu Kartal ülkemizde Bolu ve Gediz Deltası’ndan sonra Bafa Gölü’nde üremektedir. Bunun yanında küçük bir deniz kuşu olan “Fırtına Kırlangıcı” kışı Kuzey Afrika’da geçirdikten sonra Akdeniz’in kuzeyinde yazlarını geçirirken ülkemizde sadece Didim açıklarında ağustos ayında gözlenmektedir. Habitatı tam olarak bilinmemekle beraber Papaz (Panayır) Adası ile Toprak Ada’da ve Bodrum Yalıkavak açıklarındaki Terlik Adası’nda üredikleri düşünülmektedir. Kuş Gözlemciliğinin kaçınılmaz sonuçlarından biri de “Kuş Fotoğrafçılığı”dır. Elbette her kuş gözlemcisi özellikle renkleri ile bir doğa harikası olan kuşları fotoğraflamak ister. Ancak bu durum bütçe ile ilgilidir. Ülkemizde birçok kuş fotoğrafçısı hatırı sayılır bir ekipman parası vererek bu işi yapmaktadır. Kuşlara yaklaşmak mümkün olmadığı için Telezoom adı verilen sabit odaklı objektiflerle çekim yapmak tercih edilmektedir. En az 300 mm’lik tele objektifler ile istediğimiz fotoğraf karelerini yakalayabiliriz. Sonuç olarak denizi, tarihi eserleri ile dünyaca tanınan Didim’in kuş gözlemciler için de bir cazibe merkezi olması yerel kurum ve kuruluşların birlikte çalışması ile gerçekleşecektir. Bunun yanında avcılığın da verilecek eğitimlerle en aza indirilmesi ve zaman içinde tamamen bırakılması kuşlar için iyi bir temenni olacaktır. Başka bir canlıyı öldürerek spor olmaz. Zevk için hiç olmaz. Tüfek tutan her bir elin fotoğraf makinesi ile tanışması biz kuş gözlemcisi ve fotoğrafçıların en büyük dileğidir... Hoşçakalın.

Makale sahibi Turgut Ege https://www.instagram.com/turgutegee/